شكوه و معماري ايران بهويژه در دوران اسلامي، به تزئين وآرايش آن بستگي دارد. هنرهاي اسلامي از هنرهاي تزئيني وكاربردي گرفته تا احداث زيباترين بناهاي مذهبي، داراي اهميت واعتبار ويژهاي است. تزئيناتي چون آجركاري، گچبري، كاشيكاري،حجاري و غيره در تمامي ادوار اسلامي رواج داشته و در هر دورهايبا امكانات آن دوره پيشرفت كرده است. هنرمندان اين رشته ازهنرهاي اسلامي با بهرهگيري از انواع نقوش نظير نقوش وطرحهاي گياهي، هندسي و خطاطي بر روي انواع مصالحساختماني به معماري ايراني اهميت ويژهاي بخشيدند.
در شماره قبل دو محراب ارزشمند از محرابهاي دورانسلجوقي موزه دوران اسلامي معرفي شد و در اين شماره نيز قصدآن است تا دو محراب بسيار زيبا و جالب توجه ديگر را- كه يكيمربوط به دوران سلجوقي و ديگري مربوط به دوره ايلخاني است،-معرفي شود- از آنجا كه در مورد پيشينه و روشهاي ساخت محرابو حتي در مورد واژه محراب قبلاً توضيح داده شده بنابراين ازبازگويي مطالب گفته شده قبلي پرهيز كرده و فقط مشخصات آثار،نقوش و كتيبههاي كار شده روي آنها ارزيابي ميشود.

طول محراب: 140 سانتيمتر، عرض: 111 سانتيمتر،كتيبهها: خطوط كوفي و ثلث، دوره: سلجوقي (قرن پنجمهجري قمري)، شماره اثر: 3286
مشخصات بالا مربوط به يك محراب كوچك سنگي از دورهسلجوقي است كه از ميمه اصفهان به موزه ملي ايران منتقل شده ودر موزه دوران اسلامي تالار سلجوقي (قرون 5 و 6 هجريقمري)به نمايش گذاشته است. قسمت اعظم محراب با آيات قرآن مجيدبه خط كوفي، سبك دورة سلجوقي و خط ثلث تزئين شده بر رويستونهاي كوچك و بزرگ و حواشي محراب و همچنين قسمتطاق مانند آن نقوش شاخ و برگ ديده ميشود. نام سازنده محرابدر بالا و پايين آن آمده است.
در حاشيه پهن محراب قسمتي از آيه 255 سوره البقره ديدهميشود. متن آيه تا آنجا كه در حاشيه محراب به خط كوفي نوشتهشده چنين است:
الله لا اله الاهوالحي القيوم لا تاخذه سنه ولا نوم له مافيالسماوات و مافي الارض من ذاالذي يشفع عنده الاباذنه يعلم مابين ايدي...»
در قسمت طاق محراب قسمتي از آيه 78 سوره الاسراء به خطكوفي چنين آمده است:
«اقم الصلوة لدلوك الشمس الي غسق الليل و قرآن الفجرانقرآن الفجر كان مشهودا»
در قسمت محصور بين دو طرف طاق جمله زير به خط كوفيديده ميشود:
«لااله الاالله محمد رسول الله»
در حاشيه محصور بين دو ستون بزرگ محراب آيه 18 و آغاز آيه19 از سوره آلعمران به خط ثلث آمده كه قسمتي از آيه 18 و آغازآيه 19 آن از بين رفته است:
«شهد الله انه لااله الاهو و الملائكه و اولواالعلم قائما بالقسطلاالهالاهو...»
كه قسمت از بين رفته اين آيات چنين است:
«... العزيزالحكيم» و «ان الذين عندالله الاسلام».
در قسمت طاق محراب بالاي دو ستون كوچك جمله زير ديدهميشود:
«اقبل علي صلائك ولا تكن منالغافلين»
در ميان دو ستون كوچك محراب در نقش قنديل مانند جمله«الملك لله» به خط كوفي و در قسمت زير قنديل جمله «فرغابراهيم بنمحمد بن...» ديده ميشود.
در حاشيه بالايي محراب (بالاي حاشيه پهن) نام سازندهمحراب چنين آمده است:
«اللهم اغفرللعبد المذنب صانع هذا المحراب ابراهيم بن علي ولمن قال آمين» ساير قسمتهاي ديگر محراب با نقوش هندسي،گياهي و شاخ و برگ تزئين شده است.